کد مطلب:27128 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

عمق اين بدعت عمر كه بين مسلمين در توزيع بيت المال فرق قائل شد آيا تا كنون منشاء تمامي فقر در جوامع است يانه ؟

برادرگرامي، سلامعليكم

ترديدي نيست كه اقدام خليفه دوم در تبعيض قائل شدن توزيع بيت المال از عوامل پيدايش شكاف طبقاتي و ايجاد دره هاي عميق فاصله ميان فقر و غناست . نگاهي به ديوان مقرري خليفه دوم اين حقيقت را به اثبات مي رساند . دفتر حقوق پرداختي خليفه نه تنها به فقر عمومي دامن زد بلكه سبب شد نخستين سنگ بناي تبعيض نژادي نيز گذاشته شود ،در ديوان او عرب بر عجم ، عرب قحطان بر عرب عدنان، مضر بر ربيعه ، قريش بر غير قريش و بني هاشم بر بني اميه تقدم داشتند و از مزاياي بيشتري برخوردار بودند در سايه اين روش بود كه برخي از صحابه پيامبر به ثروتهاي انبوهي رسيدند كه هنگام مرگ آنان طلاهاي بر جاي مانده را با تبر تقسيم مي كردند تا سهم ورثه را پرداخت كنند ! با اين همه ، نمي توان به ضرس قاطع مدعي شد كه منشا فقر همه جوامع به اقدام خليفه دوم برمي گردد زيرا عوامل ديگري نيز در پيدايش فقر نقش داشتند از جمله :

1- صرف بودجه هاي هنگفت در بناي كاخها و عمارتها .

بطور مثال : كاخ عثمان در مدينه و كاخ سبز معاويه در شام. البته بعدها اين رويه ادامه يافت تا جايي كه كاخ سازي و تجدد قصور خلفاء يك امر عادي محسوب مي شد . كاخهاي سليمان بن عبدالملك ووليدبن عبدالملك و هادي عباسي و هارون الرشيد مثال زدني است .

2- هزينه هاي سنگين اداره حرمسراها و اندروني خلفاء و مبالغ سرسام آوري كه صرف خريد كنيزان و بردگان مي شد .

3- مبالغ كلاني كه صرف تربيت رامشگران و خنياگران و خوانندگان مي شد . اسحاق بن ابراهيم موصلي كه هم خودش و هم پدرش از نوازندگان مخصوص مهدي عباسي و هادي عباسي و هارون الرشيد ميباشد مي گويد :

‹‹ اگر عمر هادي عباسي دوام مي يافت ، كاخهاي ما از طريق جايزه هاي دريافتي از خشتهاي طلا و نقرهساخته مي شد ››

4- بذل و بخششهاي بي قاعده و جوايز وصله هاي بي حساب و كتاب به شاعران و ثناگويان دمار از روزگار بيت المال در آورده بود .









































































5. وضع خراجهاي سنگين و تحميل مالياتهاي مضاعف بر مردم به فقر عمومي دامن مي زد . شايد بد نباشد به اين نكته غم انگيز اشاره شود كه برخي از خلفاي اموي براي جبران و تامين كسري بودجه خزانه خود حتي از نومسلمانان نيز جزيه مي گرفتند !! با اين ادعا كه ممكن است در دل مسلمانان نباشد . اين ستم ناروا تا زمان عمربن عبدالعزيز ادامه داشت (101-99 ه ) و او بود كه اين قانون را ملغي ساخت .

بنابر آنچه گذشت : اگر چه اقدام خليفه دوم منشا بروز برخي از جنبه هاي فقر و فلاكت در جامعه اسلامي محسوب ميشود اما تمام العله نيست ، بلكه عوامل ديگر نيز دخالت داشتند .